OverNieuw in de PZC, 3 december 2011, door Jan van Damme.
Foto’s Mechteld Jansen
Klik op de afbeelding om die uit te vergroten:
PZC, 3 DECEMBER 2011
EXTRA MATERIAAL SOCIALE WONINGBOUW: SAMENWONEN
In gesprek met Jan van Beekhuizen over een multifunctioneel gebouw in Spaans Kwartier te Vlissingen.
Woningbouwverenigingen voelen zich ook vandaag de dag nog wel verantwoordelijke voor stadbewoners met een kleine beurs. Maar dat doen ze op een andere wijze dan dertig of honderd jaar geleden. Bijvoorbeeld door het voortouw te nemen op lastige plekken in de stad, zoals het Vlissingse Middengebied, tegenwoordig omgedoopt tot het zonniger klinkende Spaans Kwartier of door het initiëren van vernieuwende concepten op gebied van sociale integratie voor verschillende bevolkingsgroepen. Jongeren, allochtonen, hulpbehoevenden en allochtonen. Het gebouw aan het Picassoplein is zo’n nieuwe samenlevingsvorm. Met Jan van Beekhuizen bekijken en bespreken we dit uitgekiende ontwerp van Liesbeth van der Pol, waarin ondermeer een verpleeghuis is opgenomen.
EXTRA MATERIAAL SOCIALE WONINGBOUW: ENGELSE WIJK, VLISSINGEN
Een gesprek met Jan van Beekhuizen, directeur van l’Escaut, dat niet in de uitzending van 19 november jl. gebruikt is.
Met al die dichtgetimmerde ramen, geblokkeerde doorgangen en een deels afgebrand dak ziet de Engelse Wijk in Vlissingen er op dit moment uit als een gevaarlijke afbraakbuurt. Typisch zo’n plek waar je ingrijpen van de overheid verwacht. Want die moet toch toezien op een leefbare woonomgeving voor iedereen, dus ook voor de mensen met een kleine beurs. Zo werd ook dit volkshuisvestingproject in 1924 gerealiseerd in opdracht van woningbouwvereniging Goed Wonen. Het enige complex met meergezinswoningen uit meerdere bouwlagen. Een stoer en rationeel ontwerp door de Haagse architect M. Vrijenhoek. Hoge erkers met op enkele plaatsen een topgeveltje erboven. In de kopgevels een herkenbaar patroon van kozijnen die het trappenhuis erachter verraden. Een dikke witte gootlijst omrand het dak.
Wat moet de huidige eigenaar l’Escaut met dit complexe buurt aanvangen? Renoveren of opgeven? De bewoners zijn soms noodgedwongen vertrokken: een crimineel verleden achtervolgt de wijk. Toch ontbreekt het niet aan plannen. Directeur Jan van Beekhuizen praat over de voors en tegens van renovatie. Hoezeer moeten we treuren over een eventueel verlies van dit stuk sociale en architectonische historie? Wellicht heeft nieuwbouw een mooiere toekomst. Niet meer omkijken.
Posted in EXTRA MATERIAAL
Tagged Engelse wijk, Jan van Beekhuizen, l'escaut, Vlissingen, Vrijenhoek
Leave a comment
PZC, 19 NOVEMBER 2011
OverNieuw in de PZC, 19 november 2011, door Jan van Damme.
Foto’s Mechteld Jansen
Klik op de foto om die uit te vergroten:
AFLEVERING SOCIALE WONINGBOUW
We kunnen ons de vraag stellen of sociale woningbouw nog wel bestaat. Nu de woningbouwverenigingen geen sociale taak meer hebben en de overheid in het algemeen zich heeft teruggetrokken uit de woningmarkt, wordt deze – zoals bij wel meer markten het geval is – bepaald door vraag en aanbod.
Het aanbod, voornamelijk gedaan door projectontwikkelaars, is daardoor eenzijdig geworden. Vele malen uniformer dan ooit. Zelfs de ooit zo bevlogen wethouders, dikwijls uit de linker vleugel van het politieke spectrum, keerden de volkshuisvesting de rug toe. Die zo bekritiseerde overheidsbemoeienis – prof Carel Weeber noemde het provocerend staatsarchitectuur – was kennelijk voor de variatie in het straat- en stadsbeeld zo gek nog niet.
Voor experimenten in het wonen, waarmee de Nederlandse bouwkunst in de hele wereld beroemd en geroemd werd, is allang geen plaats meer. Meer van hetzelfde: het geld bepaalt. Sociale woningbouw is definitief tot linkse hobby verheven.
Toch is er af en toe, wanneer ontsporing dreigt, een ingreep van overheidswege waarneembaar. In Zeeland gaat het dan vooral om huurwoningen in de steden bedoeld voor studenten, zorgbehoevenden en een groeiend aantal starters of alleengaanden. In de dorpen worden kleine blokjes woningen gemaakt voor jongeren, om te voorkomen dat ze gedwongen worden naar de stad te trekken of zelfs de provincie te verlaten. Maar werkt het ook? Voorzien die woningen werkelijk in een behoefte? Kent de gemeente die specifieke behoefte en houden de ontwerpers daar rekening mee? In de uitzending worden, na een educatieve blik op het gerestaureerde verleden van de arbeiderswoningen in Nieuw Middelburg en de studentencampus op het Bagijnhof, enkele voorbeelden gegeven uit Hansweert en Biggekerke. Gerrit Schoenmakers is gastcommentator. Hij was een van de laatste wethouders die zich nog nadrukkelijk profileerde met stadsvernieuwing en kent de idealen en de teleurstellende valkuilen als geen ander. Duidelijk wordt al snel dat het befaamde verleden door de ontwerpers dankbaar gebruikt wordt in de beeldvorming van de woningen. Soms levert dat een nogal vlak resultaat op, soms is het wat plastischer. Maar of dat de doelgroep bedient?
Uitzending gemist? Kijk hier alle afleveringen terug >>
OVER OVERNIEUW
OverNieuw is een programma over nieuwe architectuur in Zeeland. Aan de hand van een tiental thema’s wordt de jongste productie -van pakweg de laatste vijf jaar- aan architectuur kritisch onder de loep genomen. Niet alleen deskundigen op dit vakgebied geven commentaar, maar juist ook degenen die ieder dag of met grote regelmaat al dan niet noodgedwongen worden geconfronteerd met de resultaten van wat ontwerpers en opdrachtgevers samen tot stand brachten.
Bewoners, gebruikers, aannemers, makelaars, dorpsgenoten, vakbroeders, gemeenteambtenaren. Want architectuur is per definitie het product van een denk- en overlegproces dat tijd neemt, soms grote inspanning vergt en waar altijd veel partijen bij betrokken worden. Al is dat niet altijd zo gemakkelijk aan het eindresultaat af te lezen. Omdat architectuur de neiging heeft lang te blijven bestaan, zal het publiek er aan moeten wennen en/of mee moeten leren leven. Dan kan het helpen als je weet waar het vandaan komt, hoe mensen op dit idee kwamen en waarom het misschien zo gek nog niet is. Of juist wel. Over die achtergronden gaat dit programma. Soms eenvoudigweg over dat wat nieuw is, soms concluderend dat dit beter overnieuw gedaan zou kunnen worden.
OverNieuw is een initiatief van Rebecca van Wittene, Johan de Koning en CBK Zeeland. Zij schetsen het beeld op televisie, bij Omroep Zeeland, elke twee weken, te beginnen op 19 november. Het camerawerk is van Kevin Augustijn, Wouter Crusio verzorgt de editing en Martien Luteijn doet de grafische vormgeving van de serie. Via de teksten van Jan van Damme en de foto’s van Mechteld Jansen in de PZC is de serie ook te volgen in de krant. En daarnaast via de websites van CBK Zeeland, PZC, OZ en natuurlijk via deze site www.overnieuw.tv
De serie is tot stand gekomen dankzij financiële ondersteuning door het Stimuleringsfonds voor de Architectuur in Rotterdam, Provincie Zeeland, CBK Zeeland en Omroep Zeeland.
Voor de onderwerpskeuze is een redactie samengesteld die bestaat uit Cilly Jansen, Petra de Braal, Kathrin Ginsberg, Rebecca van Wittene en Johan de Koning.
De onderwerpen die achtereenvolgens aan de orde zullen komen zijn, in willekeurige volgorde, sociale woningbouw, bedrijventerreinen, particulier initiatief, hergebruik boerderijen, energie, duurzaam bouwen, landmarks, religieuze gebouwen, infrastructuur en waterwonen.
Omdat architectuur bij uitstek een onderwerp is om over te discussiëren en een van de doelstellingen van de serie is om dit gesprek op gang te brengen, wordt u van harte uitgenodigd om te reageren. Onder elk van de berichten op deze site kunt u uw reactie achterlaten.
Posted in ALGEMEEN
Tagged architectuur, CBK Zeeland, Johan de Koning, Omroep Zeeland, PZC, Rebecca van Wittene
Leave a comment
AFLEVERING BOERDERIJEN
Slagschepen van de polder
Nog altijd wordt een groot deel van ons fraaie buitengebied bepaald door de prominente aanwezigheid van boerderijen. Met hun hoge schuren zijn ze de monumentale bakens in een zee van lege ruimte. Ze vertellen op indringende en soms ook op wat nostalgische wijze van ons agrarische verleden. Want lang niet altijd worden deze boerderijen nog gebruikt voor de oorspronkelijke functie. Steeds meer boeren houden er mee op boer te zijn. Of ze zetten nieuwe, veel gebruiksvriendelijker gebouwen neer en laten de oude huizen en schuren voor wat ze zijn. Te duur en te onhandig. Dat leidt voor verkommering. Stilstand is achteruitgang. Wat te doen met die beeldbepalende en historisch interessante slagschepen van de groene polders. Afbreken, daarover is iedereen het eens, is geen optie. Historici discussiëren al een tijdje over de vraag of onze provincie nu meer getekend is door de spreekwoordelijke Gouden Eeuw, die is gebaseerd op handel, internationalisme en stadscultuur, of veeleer door de lange periode van agrarische ontwikkeling, die juist gekenmerkt wordt door regionalisme, fysieke arbeid en besloten gemeenschapszin. De boerderijen horen ongetwijfeld meer tot die laatste periode. Om die kracht bij te zetten zou behoud en hergebruik van die objecten tot een doelstelling van de eerste orde moeten behoren. Daar is echter weinig van te merken. Cultureel erfgoed beheer richt zich toch nog vaak op het bewaren van kerken, stadhuizen, buitenplaatsen en grachtenpanden. Al is een kentering zichtbaar. Enkele boeren nemen initiatief om hun schuren om te bouwen tot overnachtingsverblijf voor gasten van buiten. Dat is goed gezien, want de authentieke beleving van het landelijk gebied spreekt een groot publiek enorm aan. Maar er zijn ook andere voorbeelden van hergebruik, zoals bij Land- en Zeezicht in Kamperland, waarin nu een feest- en conferentieoord gevestigd is. Daarnaast zijn er ook mooie voorbeelden te vinden van nieuwe gebouwen, waarbij functies als wonen en tijdelijk verblijven de boventoon voeren, maar de ‘Zeeuwse boerderij’ geldt als inspiratiebron voor het ontwerp. Een nieuw bedachte vorm van een boerderij. Een verwijzing, die dan met moderne materialen en hedendaagse detaillering wordt neergezet. Aansluitend bij de traditie en bij het omringende landschap. Een spannende ontwikkeling en een uitdaging voor ontwerpers.
Uitzending gemist? Kijk hier alle afleveringen terug >>
Wilt u meepraten over deze aflevering? Geef hieronder uw reactie!