Eigentijds arcadia
Op Walcheren verrezen in de 17e en 18e eeuw tientallen buitenplaatsen. Landhuizen van de stedelijke handelselite die vooral in de zomer de stinkende en luidruchtige stad achter zich wilden laten en in alle rust genieten van de paradijselijke stilte van het platteland. Maar wel in de luxe die ze gewend waren. Zo exporteerden ze hun stedelijke levenswijze en de daarbij behorende architectuur naar het platteland. Die buitenplaatsen met hun formele tuinen, prielen, waterpartijen, fonteinen en de gerieflijke doch statige huizen werden het symbool van de welvaart van de gouden eeuw. Onbewust van het feit dat die hele buitencultuur inclusief de bouwkunst daar fremdkörper waren. Het paste er niet. Had niets met het platteland of met het boerenleven van doen. Dat beoogde men ook niet. Toch hebben we vandaag de dag het gevoel dat wat er over is van de buitenplaatsen onlosmakelijk met het eiland verbonden is. Dat gevoel komt vooral voort uit de grote veranderingen in de buitenplaatsen gedurende de 19e eeuw. Alle tuinen krijgen een plan in de vorm van de Engelse landschapstuin, gaan daarmee veel meer op in het natuurlijke landschap van het eiland en ook de huizen wijzigen, zowel qua opzet als qua stijl. De romantiek doet zijn intrede en de bewoners van de buitenplaatsen verbinden zich met de dorpen door op te treden als mecenas, als beschermheer of vrouwe of als bestuurder, bijvoorbeeld door burgemeester of rentmeester te worden.
Ook vandaag zijn er nog rijke stedelingen die zich graag op het platteland vestigen. Hetzij permanent, hetzij tijdelijk voor een korte of lange vakantie. Het provinciaal bestuur heeft er zelfs een zogenaamde landgoederen regeling voor in het leven geroepen. Land dat niet meer in gebruik is voor een boerenbedrijf mag verkocht worden tbv een landgoed, dat wil zeggen een publiek toegankelijk, parkachtig terrein, waarop een of een klein aantal grote huizen worden gebouwd voor bewoning. Van deze regeling worden de eerste resultaten op dit moment zichtbaar. Soms in een heel traditionele vorm, met nostalgische architectuur uit baksteen en met beeldbepalende decoraties. Soms ook opnieuw als een afspiegeling van de strakke stedelijke architectuur van staal en glas. In scherp contrast of in grote harmonie met de lieflijke polders. Wie wonen daar? En waarom kiezen zij voor deze plek en deze typische architectuur. In de tweede aflevering van OverNieuw komen alle varianten aan bod. Niet alleen op Walcheren, maar ook op bijvoorbeeld Noord Beveland, dat zich aandient als een uitermate geschikte locatie voor de buitenplaatsen. Voelt men zich er verbonden met het platteland of is er nauwelijks sprake van enige overeenkomst? Kijk en oordeel zelf!
Heeft u de uitzending gemist? Kijk hier alle afleveringen terug >>
Wilt u reageren op deze aflevering klik dan meteen onder deze tekst op ‘Een reactie plaatsen’.
In deze uitzending wordt gesteld dat je moet proberen authentiek te bouwen. Een leuk en sympatiek begrip, maar wat wordt nu eigenlijk nagestreefd?
J. Dekkers en Johan de Koning stellen in feite dat men hier nog beter een copie van oude landhuizen had kunnen bouwen! Is namaak dan wel authentiek?